September jongstleden begon het jaarlijkse Gaudeamus Festival wat anders dan gebruikelijk. Componist en gitarist Aart Strootman trapte af met een nieuw initiatief op de openingsavond, de lezing ‘De Staat van de Nieuwe Muziek’. In deze lezing (…) brak Strootman een lans voor het “écht grensverleggende geluid”. Terecht stelde hij: “Een kleine zalen circuit dat nieuwe initiatieven omarmt en a priori inzet op avontuur in plaats van publieksaantallen maakt in het huidige culturele klimaat geen kans.” (…)
Grensverleggend
Het waren die woorden waar ik gisteren aan dacht tijdens het concert van vier dwarse improvisatoren van de oude garde die de PlusEtage, helaas één van de weinige podia die nog altijd dwars tegen allen modes in programmeert, op zijn kop zetten. Rietblazers Luc Houtkamp, trombonist Sebi Tramontana, pianist Steve Beresford en slagwerker Martin Blume lieten horen hoe spannend en enerverend improvisatie kan zijn en hoe mooi “écht grensverleggend geluid” klinkt.
Hoe komen ze erop
Ze duwen ons in het eerste, natuurlijk titelloze stuk, de muziek wordt hier per direct gefabriekt, direct het diepe in. Geen lijn valt hier in te ontdekken, geen peil op te trekken. Tramontana praat door zijn trombone en creëert wonderlijke effecten, Blume stoffeert met houten percussie en Beresford trakteert ons op een pianosolo waarin een gemankeerde melodie door de abstractie tracht te breken. “Hoe komen ze erop” is zowat het enige wat ik mij kan bedenken. (…)
Zoeken
Je ziet ze zoeken, aftasten, de samenwerking zoeken, of juist effe lekker niet. Zoals aan het begin van dat tweede stuk: een kreet van Tramontana en knetterhard spel van Houtkamp op tenorsax, heerlijk ontregelend. En een sfeer die door Beresford grondig overhoop wordt getrokken middels bijna klassiek pianospel.
Uitgekleed
Voor wie nooit eerder in de PlusEtage was, het podium bezit een zo goed als uitgeklede buffetpiano. Dus zonder voorfront en zonder bovenkant, duidelijk een genot voor de meer avontuurlijke pianisten die vaker aan die snaren zitten te prutsen dan dat ze toetsen aan slaan. Beresford is er zo één. Magistraal is dan ook het moment dat hij voor zijn kruk, op de grond gezeten met die snaren zit te spelen, wonderlijke geluiden aan deze piano ontlenend. (…)
In het derde stuk, het laatste van de eerste set, is in zijn pianospel toch ook de vroege jazz te horen. Net als in het spel van Tramontana. Maar het mooiste hier is die fluisterzachte, breekbare solo van Houtkamp op klarinet, mooi klinkend naast de verrichtingen van Beresford en Blume. (…)
Liefhebbers
Zo kan ik nog wel even doorgaan, iedere keer is het weer even verrassend, kom je ogen en oren te kort en weten deze vier musici van FRUSH je mee te krijgen op hun ontregelende reis. En er was publiek, iefhebbers, die ik heb zien genieten van iedere noot. Laten we dat vooral koesteren.
Het tij keren
En dan keer ik nog even terug naar de lezing van Strootman en de vraag die natuurlijk rijst: kunnen we het tij keren? Vast en zeker, als we dat met elkaar willen. In ieder geval door dit soort concerten te blijven bezoeken, zo lang ze er nog zijn. Maar kijk alsjeblieft aanstaande woensdag ook eens naar je stem voor de nieuwe Tweede Kamer en zoek dan een partij die de alternatieve, progressieve kunst hoog in het vaandel heeft.
Gezien op 19-11-2023
Ben Taffijn voor Nieuwe Noten (volledige recensie op https://www.nieuwenoten.nl/
