Een Naam erbij is het Gouden Toetsenbord verhaal van Helen de Boo. Het idee is ontstaan tijdens Effe Buurten in Alphen waar het gesprek over bijnamen begon.....
Alphen, 23-01-2019
"Hoe zijn de Nederlanders toch aan al die achternamen gekomen? Ja ja, Napoleon en consorten: zij vonden dat iedereen geregistreerd moest zijn en dat "Jan" alleen niet voldoende was. Lolbroeken maten zich toen namen aan als Poepjens, Vroeg-in-de-Wei of Naaktgeboren en konden niet bevroeden dat zelfs hun nageslacht in de eenentwintigste eeuw nog gebukt zouden gaan onder die lachwekkende achternaam. Eenmaal zo geregistreerd bleef men zo geregistreerd, tot in lengte van dagen. Maar anderen waren nuchterder en noemden zich naar hun beroep, Smid of Slager, of naar hun woonplaats zoals van Tilburg of van Zwolle.
Tot zover is het nog te bedenken. Maar wat moet je doen als er in een bepaald dorp, bepaalde stad of regio tientallen mensen dezelfde achternaam hebben? Neem Janssen of Pietersen: ontelbaar velen in het ganse land! In mijn geboorte streek struikel je over de mensen die Rijk heten, of Stein. In het Brabantse geldt dat voor van Tilburg, van Gorp of van Gool.
Meneer van Gool zal maar Jan heten, net als zijn vader en zijn grootvader! Zijn oom Louis heeft ook een zoon Jan en verderop in het dorp woont een andere Jan van een andere van Gool: hoe houd je ze uit elkaar??
Dat loste men vroeger op door de afstamming erbij te halen: Jan van Jan van Jan, o nee, dat schiet niet erg op! Moeder erbij dan? Dan wordt Jan 1: Jan van Nellie van Daan, Jan 2: Jan van Dina van Jan en Jan 3: Jan van Joannetje van Jan. Opgelost!
Men kon ook de beroepen van de verschillende Jannemannen gaan gebruiken: Jan Pap (de melkboer), Jan Kiek (de fotograaf) en Jan Olie (die was olieman). Dat zou tegenwoordig nog knap lastig worden met al die abstracte beroepen als it-beheerder, webmaster, procesbewaker en wat al niet meer…
Je kunt ook terugvallen op uiterlijke kenmerken, dan krijg je (vul zelf de eigenaardigheid maar in): Tak, Kaal, Flap, Bolle, Twijg, Bever, Toeter, d'n Tand, Buffel of Kweenie. En nee, die zijn niet alle even sympathiek. Maar iedereen in de naaste omgeving weet wie er bedoeld wordt met Kees Rochel, terwijl er misschien wel vijf Kees van Baerle's rondlopen.
Ze hebben zo hun nut, bijnamen."